- Tο μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα
Ο σημερινός οικισμός της Μύρτου φαίνεται να σχηματίστηκε γύρω από το μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα. Το μοναστήρι διαδραμάτισε σημαντικό κοινωνικοοικονομικό ρόλο στην εξέλιξη του χωριού και της περιοχής γενικότερα, ιδιαίτερα στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Επίσης υπήρξε το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο της περιοχής. Η χρονολογία της ίδρυσης του μοναστηριού δεν είναι γνωστή αλλά υπολογίζεται ότι ιδρύθηκε γύρω στο 1600 μ.Χ. Το μοναστήρι μεγάλωσε και απέκτησε μεγάλη περιουσία, έτσι που να θεωρείται σαν ένα από τα πλουσιότερα μοναστήρια του νησιού μας. Γύρω στα 1800 μ.Χ. στο χώρο αυτό στεγάστηκε η Ιερά Μητρόπολη Κυρηνείας μέχρι το 1917 μ.Χ. οπόταν μεταφέρθηκε στην οριστική της έδρα στην πόλη της Κερύνειας. Το μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα, στην περίοδο της μεγάλης του ακμής, διέθετε κοπάδια από αιγοπρόβατα και αγελάδες και περιβόλια με τρεχούμενα νερά και άφθονα οπωροκηπευτικά. Υπήρχαν άφθονες μουριές για την εκτροφή του μεταξοσκώληκα, ελαιόδενδρα, χαρουπιές, συκιές, ροδιές και αμπέλια. Πολλοί κάτοικοι από τα γύρω χωριά έρχονταν για να εργαστούν στα κτήματα του μοναστηριού. Μερικοί από αυτούς ενοικίαζαν συνεταιρικά τα κτήματα της μονής για να τα καλλιεργήσουν. Λέγονταν «Πομισιάρηδες» και μαζί τους έφερναν και τις οικογένειές τους. Το μοναστήρι τους παραχωρούσε γη για να στεγαστούν και έτσι σταδιακά άρχισε να δημιουργείται το χωριό. Εκτός από τους εργάτες και τους «Πομισιάρηδες», στο χωριό κατέφθαναν και άνθρωποι που θεραπεύτηκαν από διάφορες ασθένειες με τη βοήθεια του Αγίου Παντελεήμονα και αποφάσισαν να παραμείνουν στο μοναστήρι και να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους αμισθί. Ονομάζονταν «Σκλάβοι του Αγίου» και το μοναστήρι τους παραχωρούσε δωρεάν διατροφή και διαμονή.
Γιώργος Κουρούγιαννης
Μάιος, 2013
